انسداد مجاری اشکی

اشک به طور معمول از طریق مجاری کوچکی به نام مجاری اشکی که از گوشۀ پلک‌ها به سمت بینی کشیده شده‌اند، تخلیه می‌شود. در صورتی که مجاری اشکی مسدود شوند، اشک به درستی نمی‌تواند از چشم خارج شود. کیسۀ اشکی و مجرای اشکی ممکن است پر از مایع شود و متورم، ملتهب و گاهی عفونی شود. گرچه انسداد مجاری اشکی اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.

چه عواملی موجب انسداد مجاری اشکی می‌شود؟

♠ انسداد مادرزادی
♠ تغییرات وابسته به سن که باعث باریک‌تر شدن مجاری اشکی و انسداد نسبی آن‌ها می‌شود.
 التهاب یا عفونت چشم
 گاهی صدمه یا ضربه به صورت موجب آسیب به استخوان قرار گرفته در نزدیکی سیستم تخلیه اشکی یا بینی شده و باعث انسداد مجاری اشکی می‌شود.
♠ تومورهای سینوس یا بینی نیز می‌توانند موجب انسداد مجاری اشکی شوند.
 گاهی انسداد مجاری اشکی به عنوان یک عارضه جانبی در موارد استفاده از داروهای شیمی‌درمانی و انجام پرتودرمانی بروز می‌کند.

علائم انسداد مجاری اشکی:

♠ مرطوب بودن یا اشک‌ریزی بیش از حد از چشم
♠ التهاب ملتحمه
♠ عفونت مکرر چشم
♠ تورم دردناک در نزدیکی گوشه داخلی چشم
♠ تخلیه مخاط یا چرک از گوشۀ پلک‌ها
♠ تاری دید

جراحی مجاری اشکی

روش داکريوسيستورينوستومي (DCR)

روش داکريوسيستورينوستومي از طریق بینی و با استفاده از اندوسکوپ (DCR اندوسکوپی) یا با ایجاد یک برش کوچک در کنار بینی (DCR خارجی) انجام می‌شود. میزان موفقیت در هر دو روش داکريوسيستورينوستومي، بیش از 90% است.
برش ایجاد شده در DCR خارجی، کوچک است و معمولاً با گذشت چند ماه اثر کمی از اسکار باقی می‌ماند. با این وجود، DCR اندوسکوپی به دلیل دوره بهبودی سریع‌تر، گاه روش انتخابی ارجح است. اگر چه روش خارجی میزان موفقیت بیشتری دارد.
در DCR یک بخش کوچک از استخوان قرار گرفته بین کیسه اشکی و داخل بینی، برداشته می‌شود، در نتیجه یک راه ارتباطی جدیدی بین حفره بینی و کیسه اشکی چشم ایجاد می‌گردد. یک لوله سیلیکونی کوچک در محل برای حفظ این ارتباط تا زمانی که بافت التیام یابد، گذاشته می‌شود. این لوله بعد از چند هفته به راحتی بدون نیاز به بی‌حسی برداشته خواهد شد.

روش cDCR

این روش برای افرادی بکار می‌رود که کانال اشکی موجود در پلک آن‌ها به طور کامل مسدود شده است. روش cDCR مشابه DCR است، فقط به جای لوله سیلیکونی، یک لوله شیشه‌ای خیلی کوچک (لوله جونز) در گوشه چشم در زیر پلک گذاشته می‌شود. این لوله تقریباً دیده نمی‌شود و به طور دائمی در محل باقی می‌ماند، گرچه ممکن است گاهی نیاز به تعویض داشته باشد. این لوله باعث می‌شود اشک از چشم به درون بینی تخلیه شود.
این روش بیشتر به صورت اندوسکوپی و بدون نیاز به برش خارجی انجام می‌شود.

جراحی مجاری اشکی به روش DCR و cDCR تقریباً همیشه تحت ‌بیهوشی عمومی انجام می‌شود، اما می‌تواند تحت بی‌حسی موضعی و داروهای آرام‌بخش نیز انجام گیرد.

دوره بهبودی بعد از جراحی

بیشتر بیماران بعد از یک تا دو هفته به زندگی معمول خود برمی‌گردند.
بعد از جراحی، با وجود قرار گرفتن لوله در چشم طی دوره بهبودی، اشک‌ریزی طبیعی است. لوله جونز در cDCR ممکن است مانع خروج خلط یا خون در طول فرآیند بهبودی شود که برای جلوگیری از این حالت باید بطور مرتب شستشو انجام شود. لوله سیلیکونی DCR نیز گرچه برای حفظ مسیر جدید خروج اشک لازم است اما ممکن است مانع خروج خلط یا خون شود.
در صورتی که اشک‌ریزی بعد از برداشتن لوله سیلیکونی در DCR ادامه داشت، جراحی مجدد لازم است. حدود 5% از افرادی که تحت جراحی DCR یا cDCR قرار می‌گیرند، به خاطر تشکیل بافت اسکار در دوران بهبودی بعد از جراحی و در نتیجه بسته شدن مسیر جدید اشکی، نیازمند جراحی مجدد هستند. در جراحی مجدد برای کاهش زمان بهبود زخم و کمتر تهاجمی شدن عمل، دارویی به نام میتومایسین تجویز می‌شود.

منابع