انحراف چشم (استرابیسم) یکی از مشکلات چشم است که در آن هر دو چشم همزمان به یک مسیر نگاه نمی‌کنند. انحراف چشم اغلب در اوایل دوران کودکی شروع می‌شود.

در بزرگسالان، انحراف چشم اغلب موجب دوبینی می‌شود چرا که مغز توانایی دریافت تصویر از هر دو چشم را پیدا کرده است، اما در کودکان فقط یکی از چشم‌ها روی اشیاء تمرکز می‌کند و مغز تصویر یک چشم را نادیده می‌گیرد و به این ترتیب به مرور، کودک دچار تنبلی چشم می‌شود. این حالت موجب ضعف در بینایی می‌شود. علاوه بر این، انحراف چشم موجب کاهش اعتماد به نفس فرد خواهد شد.

انواع انحراف چشم

ایزوتروپی: شایع‌ترین نوع انحراف چشم در کودکان ایزوتروپی است که در آن یک یا هر دو چشم به سمت داخل چرخیده است.
اگزوتروپی: اگزوتروپی انحراف یک یا هر دو چشم به سمت خارج است. نشانه‌های اگزوتروپی معمولاً در سنین 1 تا 6 سال شروع می‌شود.
هایپرتروپی (انحراف عمودی چشم): در هایپرتروپی یکی از چشم‌ها به سمت بالا منحرف شده است. این نوع از انحراف چشم کمتر شیوع دارد.

علائم انحراف چشم

شایع‌ترین علائم انحراف چشم عبارتند از:

♥ کج کردن یا چرخاندن سر برای نگاه کردن به اجسام.

♥ تداوم در نگاه کردن به اجسام (انحراف چشم باعث کاهش دید عمیق می‌شود).

♥ تاری دید، خستگی چشم، حساسیت به نور یا دوبینی نیز از علائم انحراف چشم هستند.

♥ چشم‌هایی که بطور همزمان یک جهت ندارند.

♥ چشم‌هایی که با همدیگر حرکت نمی‌کنند.

♥ لوچی یا بستن یک چشم در نور شدید آفتاب.

علل انحراف چشم:

علت انحراف چشم در دوران کودکی اغلب ناشناخته است. عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به انحراف چشم را در کودکان افزایش دهند عبارتند از بیماری‌هایی که عضلات و اعصاب چشم را درگیر می‌کنند، تولد نوزاد نارس، سندروم داون و ضربه به سر.
در بزرگسالان انحراف چشم ممکن است به دنبال آسیب چشمی یا آسیب به رگ‌های خونی ایجاد شود. تومور چشمی یا تومور مغزی، بیماری گریوز (پُرکاری غده تیروئید)، سکته مغزی و اختلالات مختلف عصبی و عضلانی نیز می‌توانند موجب انحراف چشم در بزرگسالان شوند. گاهی اوقات انحراف چشم به دنبال دیگر مشکلات بینایی مثل دوربینی یا آب مروارید ایجاد می‌شود.

جراحی انحراف چشم:

درمان انحراف چشم برای ایجاد دید طبیعی، ایجاد ظاهر طبیعی چشم با تراز کردن چشم‌ها، جلوگیری از تنبلی چشم و بازگرداندن دید 3 بعدی انجام می‌شود. جراحی یک روش درمانی مؤثر و کم ‌خطر برای برطرف کردن انحراف چشم است. در جراحی انحراف چشم، عضلات چشم توسط جراح شُل و سفت می‌شود تا دو چشم نسبت به یکدیگر هم‌تراز شوند. نوع بیهوشی در این نوع جراحی بستگی به سن و وضعیت سلامتی بیمار دارد. بیشتر کودکان تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرند. بزرگسالان ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی قرار گیرند. این نوع جراحی نیازی به بستری شدن بیمار در بیمارستان ندارد.

در جراحی انحراف چشم، پلک با ابزارهای خاص به آرامی باز می‌شود. سپس برش کوچکی در ملتحمه چشم (غشای نازک و شفاف روی سفیدی چشم) برای دستیابی به عضلات چشم داده می‌شود. با توجه به نوع انحراف چشم، عضلات یک یا هر دو چشم تغییر داده می‌شوند. در این نوع جراحی هیچ‌گاه کره چشم از جای خود خارج نمی‌شود و عمل جراحی در تمام مدت بیرون از کره چشم انجام می‌گردد.

دوره بهبودی و مراقبت‌های بعد از جراحی انحراف چشم

درد و قرمزی چشم بعد از جراحی کاملاً طبیعی است. درد و سوزش چشم معمولاً بعد از چند روز بهبود می‌یابد. قرمزی چشم ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد.

♣ در این مدت داروهای مسکن و قطره‌های چشمی توسط پزشک تجویز می‌شود.

♣ از فعالیت‌های شدید بدنی تا دو هفته بعد از جراحی خودداری کنید.

♣ در هفته اول، برای جلوگیری از ورود شامپو به چشم‌ها از شستن موها خودداری کنید.

♣ تا چند هفته از شنا کردن خودداری کنید.